Laica Cawnnak
Biahmaiṭhi
Hi Laica cawnnak cauk fate hi kan fale chimh
awk kutken caah chuahmi a si. Kan fale nih kan
holh le kan ca an thiam peng nak ding ah nu le
pa nih ṭuanvo ngan bik kan ngei. Cuti an thiam
khawhnak ding ah cun lam phun kip kan dah a
hau. Lai holh tein kan chonh peng hna pin ah
Laica hrimhrim zong cawnpiak ding an si. A chim
he, a rel he, a ṭial he thiam ter ding an si.
Laiholh le Laica an thiam lo ahcun nu le pa,cingla
rualchan le Laimi hawi he kan i pehtlaihnak a cat lai.
Cutik ah i tlaichannak a zor lai. Dawtnak a
zor fawn lai i theihthiamnak zong a zor lai.
Laiholh le Laica an thiam lo ahcun an tlau a si ko.
Cutik ah mawhphurtu cu nu le pa kan si ko lai.
Kanmah nih kan thlau hna caah an tlau bia a si.
An tlau cang hnu ahcun miphun le ram ṭanhnak le
dawtnak lungthin an ngei kho ti lai lo.
Kan fale nih Laiholh le Laica an thiam lo ah cun
kanmah lila kan lung a fak te ko lai. Kan nigzong
a zak te ko lai. Cucaah atu te hin kan fale hi
Laiholh le Laica kan cawnpiak hna awk an si.
Cawnnak 1: Cafang Hna
A AW B C D E F G H I J K L M
N O P Q R S T Ṭ U V W X Y Z
A. Adam, mi hmasa.
Aw: Awka hrang, lungthin phang.
B. Baibal bia, Pathian bia.
C. Cawnpiaknak, ṭha te’n ngai.
D. Dinfelnak, nun zia dawh.
E. Esther, zumhnak fek.
F. Faraoh, mi lung khoh.
G. Galilee, tidil pi.
H. Huatnak bia, va chim hlah.
I. Israel, thimmi phun.
J. Jesuh cu, mi khamhtu.
K. Kalep, Joshua hawi.
L. Lawmhnak bia, chim zungzal.
M. Mi cung ah, ziar ngei hlah.
N. Nu le pa, upat hna.
O. Obadiah, profet .
P. Porhlawtnak, kan tlak nak.
R. Rebekah, zumhtlak nu.
S. Sualnak tuah, va hrial tuah.
T. Thiangthlarau, lam hruaitu.
Ṭ. Ṭhatnak tuah, lei ba hlah.
U. Uanthlarnak, lung pu hlah.
V. Vailamtah, kan khamhnak.
Z. Zungzal miṭha si i zuam.
Cawnnak 2: Cafang tung
B C D F G H J K L M N P
b c d f g h j k l m n p
Q R S T Ṭ V W X Y Z
q r s t ṭ v w x y z
Cafang aw:
A AW E I O U
a aw e I o u
Cawnnak: 3nk
Cafang tung le cafang aw ‘a’ fonh
Ba, Ca, Da, Fa, Ha, Ka, La, Ma,
Na, Pa, Ra, Sa, Ta, Ṭa, Va, Za
1. A fa a ba. 2. Ka ha a za.
3.B a va la ta. 4. Ma-ma a sa.
5. Na ca va la ta. 6. Vasa va la.
7. Ka ṭapa a ra. 8. Na naa a ba.
Cawnnak 4nk
Cafang tung le cafang aw ‘e’ fonh
Be, Ce, De, Fe, He, Ke, Le, Me, Ne,
Pe, Re, Se, Te, Ṭe, Ve, Ze
1. Bete ka pe. 2. Cepa a le.
3. A fe ka pe. 4. Ka ke a ze.
5. Ka me fate a le. 6. A ṭe va la.
7. Ka be a re. 8. Ka pa va pe ve.
Cawnnak 5nk
Cafang tung le cafang aw ‘ i ’ fonh
Bi, Ci, Di, Fi, Hi, Ki, Li, Mi, Ni, Pi, Ri, Si, Ti, Ṭi,Vi,Zi
1. La ka zi. 2. Chiti a si.
3. Hi di hi na pi va pe. 4. Me ki a si.
5. Li va la ta. 6. Mipa sii a ri.
7. A ci a si. 8. Nipi ni a si.
Cawnnak 6nk
Cafang tung le cafang aw ‘o’ fonh
Bo, Co, Do, Fo, Ho, Ko, Lo, Mo, No,
Po, Ro, So,To, Ṭo, Vo, Zo
1.Ka pi ke a bo.
2. Hihi na covo a si.
3. A fo ka la lo.
4. A ho le a ha a si.
5. Na mo va ko ta.
6. Ka ke a no.
7. Ti a so.
8. Ṭo va la te.
Cawnnak 7nk
Cafang tung le cafang aw ‘u’ fonh
Bu, Cu, Du, Fu, Hu, Ku, Lu, Mu, Nu,
Pu, Ru, Su, Tu, Ṭu, Vu, Zu
1.Vate bu a si.
2. Tuu fate a si.
3. Na fu cu ka pe ve.
4. A lu a su.
5. Mupi aa fu.
6. Ni hu a sa.
7. Na pu cu vavu sa va pe.
8. Hihi zupu a si.
Cawnnak 8nk
Cafang tung le cafang aw fonh zoh ṭhannak
1. Hihi ka pa a si. 9. Ka pu cu a ba i a ra lo.
2. Ka pu he ra ṭi te mu. 10. Va fate cu aa fu ko.
3. Vabu cu ka la lo.
4. Saya nu cu a ra lo.
5. Ka pa ro cotu ka si.
6. Ka ke cu a no ko.
7. Ka pi cu ni a to ko.
8. Vavu sa hi na ni va pe ve.
Cawnnak 9nk
Cafang aw pakhat le cafang tung pakhat fonh( ‘a’ hmai ah a ra lai)
ah, ak, al, am, an, ap, ar, at, aw
1. Arsa hi na pi va pe.
2. Cite a al lo.
3. Ka pa cu di a at.
4. Ka nu aw a si ko.
5. Na pu le ka pi an ra ṭi.
6. Ka pu cu ar attu a si.
7. Lo ah ra ve te.
Cawnnak 10nk
Cafang aw pakhat le cafang tung
pakhat fonh( ‘e’ le ‘i’ a hmai ah a ra lai)
eh, ek, el, em, en, ep, er, et
ih, ik, il, im, in, ip, ir, it
1. A ka en na-in ka in ko.
2. Va ek a si.
3. Sa na emmi va la ta.
4. Ka u cu a it ko.
5. Ar le ar an i er.
6. Ca-ik ka pe ve.
Cawnnak 11nk
Cafang aw pakhat le cafang tung
pakhat fonh( ‘o’ le ‘u’ a hmai ah a ra lai)
oh, ok, ol, om, on, op, or, ot
uh, uk, ul, um, un, up, ur, ut
1. A or ah a bomi te a um.
2. Mi uktu ka si lo.
3. Nipi ni ka ul.
4. On li ah ka on.
5. Na nu he re te uh.
6. Ka fa cu un lote in a it.
Cawnnak 12nk
Cafang tung pahnih le cafang aw ‘a’ fonh
cha, hla, hma, hna, hra, kha, nga,
pha, tha, ṭha, tla
1. Ka tha a ba.
2. Ka kha a ze.
3. Na sa kha va cha.
4. Ka ke a hma.
5. Ka hna a tla.
6. Bahra kha va la ta.
7. Mi ṭha na si ko.
8. Ka kepha ah hma a um.
Cawnnak 13nk
Cafang tung pahnih le cafang aw ‘e’ fonh
che, hle, hme, hne, hre, khe, nge,
phe, the, tle, ṭhe
1. A hnathe a tle. 7. Na ṭhe cu a ṭha ve ko.
2. Tuu hmete a si. 8. A ka hle te a si.
3. Sa kha i hne hme.
4. Mi phete na si.
5. Khedan kha ka pe ta.
6. Pa Hre cu a tha a ba.
Cawnnak 14nk
Cafang tung pahnih le cafang aw ‘i ’ fonh
chi, hli, hmi, hni, hri, khi, ngi,
phi, thi, tli, ṭhi
1. Sakhi a tli. 7. Ka ke a phi.
2. Chi cu a hme ko. 8. A hlipa a si khi ta.
3. Na ṭhi va la ta.
4. Ka ar fate a thi.
5. Na hni kha ṭhi te.
6. Khi hri khi a ṭha ko.
Cawnnak 15nk
Cafang tung pahnih le cafang aw ‘o’ fonh
cho, hlo, hmo, hno, hro, kho,
pho, ngo, tha, ṭho
1. A cho ko. 7. Ka tho kho lo.
2. A kea a ṭho. 8. Na mo cu a ngo ko.
3. Fahlo cu a hno. 9. Kho ka sa kho.
4. Na hni pho ta te.
5. Cite cu a tlo ko.
6. Fale hro cu a ṭha lo.
Cawnnak 16nk
Cafang tung pahnih le cafang aw ‘u’ fonh
chu, hlu, hmu, hnu, hru, khu, ngu,
phu, thu, tlu, ṭhu
1. Khuhlu nge ah vate aa fu.
2. Ninli hnu ah ra te mu.
3. Ar ek cu a thu ko.
4. Ka ni aa su i a tlu.
5. Ka hmu kho lo.
6. Hru va lo ta.
7. Ti khu a tho.
8. Ka pu a hnu.
9. Ka ṭhu kho lo.
10. Phu hlam cu a ṭha lo.
Cawnnak 17nk
Cafang tung pahnih le cafang aw
fonh zohṭhannak
ch, hl, hm, hn, hr, kh, ng, ph, th, tl, ṭh
a, e, i, o, u
1. A tlu i a tho kho lo.
2. Hi khuhlu cu an hme ko.
3. Chi kha va pho ta te mu.
4. Khi hri khi a ṭha ko.
5. Sakhi ah tho nih a ek.
6. A hnathe cu a tle lo.
7. A kha le a hna a hma.
8. A tlimi khi a hli a si.
9. A hlu ah arte va pe.
Cawnnak 18nk
Cafang tung pakhat le cafang
tung ‘ h ‘kar ah ‘ a ‘ a um tik ah:
Bah, Cah, Dah, Fah, Hah, Kah, Lah, Mah, Nah,
Pah, Rah, Sah, Tah, Ṭah, Vah, Zah
1. Ka zal ka bah.
2. Ka pa nih bia a ka cah.
3. Ka zal ka dah.
4. Anfe ka hah.
5. Sifah cu a har ko.
6. Ka pu nih sakhi a kah.
7. Valah a rio.
8. Nahchuah hmang hlah.
9. A ka pah i ka tlu.
10. Sahdah cu a kha.
11. Thiamtah ka thiam lo.
12. Na ṭahthu hlah.
13. Lo vah ka lim cang.
14. Ningzah pang hlah.
Cawnnak 19
Cafang tung pakhat le cafang
tung ‘ k ‘kar ah ‘ a ‘ a um tik ah:
Bak, Cak, Dak, Fak, Kak, Lak, Mak, Nak,
Pak, Rak, Sak, Tak, Ṭak, Vak, Zak
1.Kai bak in ka kai.
2. Mi cak si ka duh.
3. Na dak hung ka dak hlah.
4. Mah fak cu a ṭha lo.
5. A lak in ka pe.
6. Mi mak ngai a si.
7. A nak na in iang a ngei.
8. Kuak ka pak.
9. Ka rak kal lo deng mang.
10. Hla sak ka thiam ve.
11. Na taksa a nem ngai.
12. Pa Ceu cu a thekvak a ṭha.
13. Lei a kak i a min.
Cawnnak 20nk
Cafang tung pakhat le ‘L ‘kar ah ‘ a ‘ a um tik ah:
Bal, Cal, Dal, Fal, Hal, Kal, Lal, Mal,
Nal, Pal, Ral, Sal, Tal, Ṭal, Val, Zal
1.Voksa ka ei bal lo.
2. A cal a ngau ngai.
3. Inn khan kan dal ko hih.
4. A ka hal caah ka pek.
5. Ka ke in ka kal.
6. Lam a nal ah ka ril.
7. Na kei lei ah kan pal pah te mu.
8. Ralkap si cu ka duh lo.
9. Siasal biak cu a ṭha lo.
10. Tlangval na thiam tuk.
11. Na zal cu hei bat.
Cawnnak 21nk
Cafang tung pakhat le ‘ m ‘kar ah ‘ a ‘ a um tik ah:
Bam, cam, Dam, Fam,Ham, Kam,Lam, Mam,
Nam, Pam, Ram, Sam, Tam, Ṭam, Vam, Zam
1.Pathian sin ah thlacam peng.
2. Ka hma a dam cang.
3. Lam ka kal kho lo.
4. Ka nam i a tla.
Cawnnak 22nk
Cafang tung pakhat le ‘ n ‘kar ah ‘ a ‘ a um tik ah:
Ban, Can, Dan, Fan, Han, Kan, Man, Nan, Pan, Ran,
San, Tan, Ṭan, Van, Zan
1.Banhla ka haw cang.
2. Namte in sa ka can.
3. Kan karlak ah cabuai nih a kan dan.
4. Zahan zaan ah ka phan.
5. Ka pi nih tuanbia a kan chimh.
6. Thil man a kai chin lengmang.
7. Nan dih lak in kan dawt hna.
8. Catlap cu a pan te.
9. A ran nak in rak ra.
10. San ka tlai lo va ti hlah.
11. Rul nih lam a kan tan.
12. Ṭan na lak deuh a hau ko hih.
13. Mi vanṭha na si.
14. Zan ah thlapa a vaang.
Cawnnak 23nk
Cafang tung pakhat le ‘ p ‘kar ah ‘ a ‘ a um tik ah:
Bap,Cap, Dap, Fap, Hap, Kap, Lap, Map,
Nap, Pap, Rap, Sap, Tap, Ṭap, Vap, Zap
1. Baptist bu an si.
2. Vahcap kan duah cang.
3. Anfe ka hap.
4. Khuafa an lap dih cang.
5. Tla repmap in na thil na fim lai.
6. Nap kah cu ka duh lo.
7. Rap chiah hman ding a si lo.
8. Khai supsap caw tuk hlah.
9. Kan tappi a kak dih.
10. Ka fa a ṭap.
11. Zahphek in ka thlan kaa zap.
Cawnnak 24nk
Cafang tung pakhat le ‘r ‘kar ah ‘ a ‘ a um tik ah:
Bar, Car, Dar, Far, Har, Kar, Lar, Mar,
Nar, Par, Sar, Tar, Var, Zar
1. Kan dum tuah cu ai-bar a chuak lo.
2. Ni a linh caah a car dih.
3. Darkhuang cu hlawn thil a si.
4. Ka far nu cu a tar cang.
5. Far kung kai cu a har ko.
6. Zarhkar khat ah ni 7 a um.
7. Ram dang kal a lar chin lengmang.
8. Cakei cu a mar a zaang.
9. Pangpar an par lio te a si.
10. Tisartlam nih a seh.
11. A haa a var.
12. Tlalangawng ah puan kan zar.
Cawnnak 25nk
Cafang tung pakhat le ‘ t ‘kar ah
‘ a ‘ a um tik ah:
Bat, Cat, Dat, Fat, Hat, Kat, Lat, Mat, Nat,
Pat, Rat, Sat, Tat, Ṭat, Vat, Zat
1. Pa Sui nih tangka a ka bat.
2. Ka zalhnam a cat.
3. Kat mei cu a link o.
4. Na nu le na pa va upat hna.
5. Rat duh mi cu ra hna seh.
6. A sat tuk ah cun chem pah.
7. Naam cu tat ahcun a haar.
8. Hung kan vehvat pah lengmang.
9. Thlingzat na pang tuk.
Cawnnak 26nk
Cafang tung pakhat le ‘ h ‘kar ah ‘ e ‘ a um tik ah:
Beh, Ceh, Deh, Feh, Heh, Keh, Leh, Meh,
Neh, Peh, Reh, Seh, Teh, Ṭeh, Veh, Zeh
1. Cengceh ka pe ta.
2. Mi dehcawh hmang hlah.
3. A feh hlan ah tawng hlah.
4. Meheh ki a si.
5. Keh lei hriam hmang a si.
6. Ka ca a ka leh.
7. Meh ka ka kio.
8. Ka angki ah hnawm aa neh.
9. Ka pi nihla a peh.
10. A ka reh chih.
11. Chizawh nih zu a seh.
12. Ro Lian teh a um maw?
13. A ṭeh tiang i hruk.
14. Saveh ka leh kanh.
Cawnnak 27nk
Cafang tung pakhat le ‘ k ‘kar ah
‘ e ‘ a um tik ah:
Bek, Cek, Dek, Fek, Kek, Lek, Mek,Nek,
Pek, Rek, Sek, Tek, Ṭek,
1. Saya nih ka cabek in a ka tio.
2. Sacek cu a kha.
3. Mihrut va dekcok hlah.
4. Na kedan hri fek tein ṭem.
5. Vanṭhat ah a mit a kek lo.
6. I lek tuk hlah, na cei lai.
7. Khi pa nih khin a ka nek ngai.
8. An pek ah cun i laak ko.
9. Kan rang nih hri a chah i a tek diam.
10. Ṭek a tlak ahcun na hna phit.
Cawnnak 28nk
Cafang tung pakhat le ‘ L ‘kar ah
‘ e ‘ a um tik ah:
Bel, Cel, Del, Fel, Hel, Kel, Pel,
Rel, Sel, Tel, Ṭel, Vel, Zel
1. Bel in rawl kan chuan.
2. Cangcel cu va that hlah.
3. Lai tlang cu hring dildel in a um.
4. Dinfelnak nih ram a ser.
5. Nuamhnak hmun ah va helhum hlah.
6. Ramvai pa nih sa a pel.
7. Pa Lian cu siik zong ah amah kel a si.
8. Ca rel cu fimnak a si.
9. Mi thalo sin ah i tel hlah.
10. Pathian vel thawng in khamh kan si.
11. Kan inn zel kan phah.
12. Sumsel tum thawng ka theih.
13. Tiva rek cu a ṭel a chia tuk.
Cawnnak 29nk
Cafang tung pakhat le ‘m ‘kar ah ‘ e ‘ a um tik ah:
Cem, Hem, Kem, Lem, Nem, Pem, Rem,
Sem, Tem, Ṭem,
1. Na hawile lak ah a fel cem si i zuam.
2. Mi mitkem in va um hlah.
3. Milem hmai ah va kun hlah.
4. Nun a nemmi si i zuam.
5. Mipem va daw hna.
6. Mi le mi kar ah remnak sertu va si zungzal.
7. Na semnak Lai ram philh hlah.
8. Tem-innak tel cun hlawh tlin a har.
9. Sualnak nih in ṭemṭawn hlah seh.
Cawnnak 30nk
Cafang tung pakhat le ‘ n ‘kar ah
‘ e ‘ a um tik ah:
Ben, Cen, Den, Fen, Hen, Ken, Len, Men, Nen, Pen,
Ren, Sen, Ten, Ṭen, Ven, Zen
1. Ka ben chih i aa tlum ko.
2. Na den ahcun a kuai lai.
3. Ka chimmi hi i cinken.
4. Len le vah duh tuk hlah.
5. Thlacam dongh ah Amen ti zungzal..
6. A kam ah nen mi si cu ka duh lo.
7. Pathian pennak tlung ko seh.
8. Na phaisa cu sumren tein va hmang.
9. Jesuh thisen in thianter kan si cang.
10. Bawipa nih a kan ven caah kan him.
11. Zen zawtnak cu dam a har.
Cawnnak 31nk
Cafang tung pakhat le ‘ p ‘kar ah ‘ e ‘ a um tik ah:
Bep, Cep, Dep, Fep, Hep, Kep, Lep, Mep, Nep, Pep, Rep,
Sep, Tep, Ṭep, Vep, Zep
1.Na kutdong va bep tuk hlah.
2. Cep in zu ka thah.
3. Mi depde cu va hrial hna.
Cawnnak 32nak
Cafang tung pakhat le ‘ r ‘kar ah
‘ e ‘ a um tik ah:
Ber, Cer, Der, Her, Ker, Ler, Mer,
Ner, Per, Ser, Ter, Zer
1. Nika a cer ko.
2. A dermi kha va bawm hna.
3. Hnulei her in ruat ti hlah.
4. A ler lamh cu tlaknak a si.
5. Kum a mer i a thlum chin.
6.Utlak te a per diatmat.
7. Pathian zeizong vialte sertu a si.
8. Titer hman cu mi zumhlonak a si.
9. Na zer ahcun thluachuah nah mu lai lo.
10. Iangte cu mi fember te a si.
11. Ner lengmang in faar ka phur.
Cawnnak 33nk
Cafang tung pakhat le ‘ t ‘kar ah ‘ e ‘ a um tik ah:
Bet,Cet, Det, Let, Met, Pet, Ret, Set,
Tet, Ṭet, Zet
1. Thla det ka ah ra ṭhan te.
2. Ka bia hung ka let.
3. A hawng met lo in ei hlah.
4. Meici a pet dih.
5. Kenret zeital na ngei maw?
6. Aho set ka si na ka hngal rua lo.
7. Thil tet hruk cu a nuam lo.
8. Kan puan a ṭet cikcek cang.
9. A hang zet philh hrimhrim hlah.
10. Buh pawng khat in hei bet chap.
11. Cerhcet ah vok aa bual.
Cawnnak 34nk
Cafang tung pakhat le ‘ h ‘kar ah
‘ i ‘ a um tik ah:
Bih, Cih, Dih, Fih, Hih, Kih, Lih, Mih, Nih, Pih,Rih, Sih Tih, Ṭih, Vih, Zih
1. Vaam awng in a ka bih.
2. Canphio kan cih ko hih.
3. Ka hrawm in a ka dih.
4. Ek cu fih a nung.
5. Na ke a hih ahcun ṭhu ko rih.
6. Lihbia na chim tih?.
7. Mei a mih hlan ah it.
8. Ka nau nu nih a ka sih.
9. Ngapih cu a thu ko.
10. Ka dih hlan cu ra rih hlah.
11. Mei tih ka philh.
12. Sayate va ṭihzah hna.
Cawnnak 35nk
Cafang tung pakhat le ‘ h ‘kar ah
‘o ‘ a um tik ah:
Doh, Loh, Poh, Roh, Toh, Voh, Zoh
1. Ka liang in ka doh.
2. A loh bak in na lo ko.
3. Ka pa nih inn a ka roh.
4. Innka hram ah hei toh ko.
5. Rian pipa an ka voh.
6. Ca ka zoh lo i ka hnak a ka doh.
7. Ka fanu haa a poh.
Cawnnak 36nk
Cafang tung pakhat le ‘k ‘kar ah
‘o ‘ a um tik ah:
Bok, Cok, Dok, Fok, Kok, Lok, Nok,
Pok, Rok, Sok, Tok, Ṭok, Vok, Zok
1. Bawnbok kan i meh.
2. Arcok ka hlai.
3. Ahram khan hun dok ko.
4. Ka filhfok ter dih.
5. A lum i a vun a kok.
6. Mi loklei cu huat an tlai.
7. Nok lengmang in a ka nam.
8. Caan a tlin cun kan pok lai.
9. Damiah nih mi an rok.
10. Rian ka sok ve lai.
11. Na kutdong in hei tok ta.
12. Senṭok ka haw cang.
13. Inn tang ah vok zua hlah.
14. Rianrang in kal zokzok ko.
Cawnnak 37nk
Cafang tung pakhat le ‘ L ‘kar ah ‘o ‘ a um tik ah:
Hol, Kol, Rol, Sol, Tol, Ṭol,
1. Hol kheng in rawl kan ei.
2. Ka chim ning hi a sol lai lo.
3. Cengkol cu sa phunkhat a si.
4. Sianginn kai rol hlah.
5. Cenghngia nih sa tol an dawh.
6. Neh hnu ka ṭol ṭhan.
Cawnnak 38nk
Cafang tung pakhat le ‘m ‘kar ah
‘o ‘ a um tik ah:
Bom, Com, Dom, Fom, Hom, Kom, Lom, Mom,
Nom, Pom, Rom, Som, Tom, Ṭom, Vom, Zom
1.Tiva ah bom puah hlah.
2. Rawl com ka rak hmang ngai.
3. Fom Doi cu mi dawh a si.
4. Hawikom ṭha si i zuam.
5. Nan fa te cu a lom ko.
6. Mom ciuhceuh tein a um.
7. Ka vun pom ta ve ko lai.
8. A kih tuk ah a ka som dih.
9. Anthur tom khat in ka pe.
10. Vom cu sahrang a si.
Cawnnak 39nk
Cafang tung pakhat le ‘n ‘kar ah
‘o ‘ a um tik ah:
Bon, Con, Don, Mon, Non, Pon, Son, Ton,
1. Mah nu khi mi bon lo a si.
2. A ka hro i ka con dup.
3. Mi don ah ka kal lai.
4. Solomon cu mifim a si.
5. Thlai kung nih non ṭha an herh.
6. Hnawm pon va hui ta.
7. Samson cu mi cak a si.
8. Ka ton duhmi ka tong kho lo.
Cawnnak 40nk
Cafang tung pakhat le ‘ p ‘kar ah
‘o ‘ a um tik ah:
Bop, Cop, Rop, Sop,
1.A thau i a biang a bop.
2. Cop in thing ka khuarh.
3. Kan thing-ai a rop dih.
4. Thlalang ka thlak sual i a sop dih.
Cawnnak 41nk
Cafang tung pakhat le ‘ r ‘kar ah ‘o ‘ a um tik ah:
Bor, Dor, For, Hor, Kor, Sor, Tor, Zor
1. Misur bor khat ka pe.
2. Ti dor a tla peng.
3. Tilu hor zirh a hau.
4. Kor cu nu thilthuam a si.
5. Kan milu zor lei kan panh.
6. Tisor zoh ka duh.
7. Sur kan chep i nga tor le cheng kan tleih.
Cawnnak 42nk
Cafang tung pakhat le ‘ t ‘kar ah ‘o ‘ a um tik ah:
Bot, Dot, Lot, Mot, Ṭot,
1. Anṭam kha a hram in hei bot ko.
2. Inn dot sang kai cu a har.
3. Lot cu Pathian a ṭihmi a si.
4. Thing cu a rop i a mot dih.
5. Kan pangpar ṭot hlah uh.
Cawnnak 43nk
A.Cafang tung Ch + ‘a ‘ + Cafang tung pakhat
Chah, Chak, Chal, Cham, Chan, Chap, Char, Chat
1. Na puanbu a chah ko.
2. Tap chak ah ka it.
3. Ka bia ka chal hlah.
4. Kan chan aa lim cang.
5. Leiba cham philh hlah
6. Na duh ahcun i chap rih.
7. Hri kha chat sual lai ci.
8. Ka cafung ka char ta lai.
B. Cafang tung Ch + ‘a ‘ + Cafang tung pahnih
Chalh, Chanh, Chamh, Charh
1. Bia chalh na pang tuk.
2. A ka chanh lai tiah ruat hlah.
3. Ei chamh cu a fawi lo.
4. Na pawng i cafung kha hun ka charh ta.
C. Cafang tung Ch + ‘e ‘ + Cafang tung
Cheh, Chek, Chel, Chem, Chen, Chep, Cher,Chet
1. Lung in a ka cheh.
2. Na kal hlan ah chek ta dih.
3. A chel ah cun ka ṭap tawn.
4. A chen caah ka tolh.
5. Thlihir te nih a ka chem.
6. Lung in ka chep ti hlah.
7. Hehchet tiang i zuam ko.
8. Kan tingtang aw a cher ngai.
D. Cafang tung Ch + ‘i ‘ + Cafang tung
Chih, Chik, Chil, Chim, Chin, Chip, Chir,
Chit, Chilh, Chimh, Chinh, Chirh
1. Ka ka kham nain ka pah chih ko.
2. Chikkhat te dai ta rih uh!
3. Bia tampi chim hlah.
4. Um chin chinh philh te hlah.
5. Hnu lei chit in kan it.
6. Khur ka cawh i ka chilh ṭhan.
7. Biathli chimh cu ka rem lo.
8. Ka rat ve cu kaa chir tuk.
9. Chirh tah lawng in a kal kho.
E. Cafang tung Ch + ‘o ‘ + Cafang tung
Choh, Chok, Chol, Chom, Chon,
Cholh, Chomh, Chonh,
1. A choh caah ka ba ko.
2. Bia chokvai cu va zum hlah.
3. Chol lengmang in aa chuih.
4. Bawmh chom in khua kan sa.
5. Hruang fek tein chon a hau.
6. Chomh kan ruai i kan buai ngai.
7. A ka chonh len nain ka let lo.
F. Cafang tung Ch + ‘u ‘ + Cafang tung pakhat
Chuh, Chuk, Chul, Chum, Chun, Chup,
Chut, Chumh, Chunh,
1. A chuh cun chut hlah.
2. Chuk zuan cu a fawi te.
3. Kan vokpi chul kan chuah.
4. Khuasik zing ah chum a zaam.
5. Mui chupchap ah inn ka phan.
6. Lai chumh te hi ka duh ko.
7. Hling nih a ka chunh.
Cawnnak 44nk
A.Cafang tung Kh + ‘a ‘ + Cafang tung + ‘h’
Khah, Khak, Khal, Kham, Khan, Khap, Khar,
Khat, Khalh, Khamh, Khanh, Kharh
1. Hmaikhah lo bia ah ka din ve..
2. Mi hmai ah na khak cha hlah.
3. A hmai thi khal a chuak dih.
4. Ti khamnak a pem.
5. Khuakhan thiam a biapi tuk.
6. Zu cu kaa khap kho ko lai.
7. Voikhat tei ah cun voi dang a fawi.
8. Nungak zulhkhalh a zuam ngai.
9. Khamhnak cu vel thawng in a si.
10. Ka duh ve khah, ka ei khanh dih hlah uh.
11. Sianginn khar ah ka tlung lai.
12. Hmunhma ṭha cu an kharh dih cang.
B. Cafang tung Kh + ‘e ‘ + Cafang tung + ’h’
Kheh, Khek, Khel, Khem, Khen, Khep, kher, Khet,
khelh, Khemh, Kheng, Khenh, Kherh
1. An au thawng nih biakinn a kheh deng.
2. Arti hawng ka khek.
3. Khel leh loin ka it kho lo.
4. A cu khemmam tak ngai cu.
5. A tlangtar mi a khen bak.
6. Mi khepkha cu an ka neng.
7. Tuzing cu biakinn kan khat khitkhet.
8. Ka tli ko na in ka khelh hlei lo.
9. Hlan ah cun thing kheng an rak hman.
10. Jesuh cu a kut ah thirkhen an khenh.
11. Palik nih an ka kherhlai len.
12. Timit va likheng ah tikherh a um.
C. Cafang tung Kh + ‘i ‘ + Cafang tung + ’h’
Khih, Khik, Khil, Khim, Khin, Khip, Khir, Khit, Khilh,
Khimh, Khing, KhinhKhirh,
1. Misual pa cu cikcin in an khih.
2. Paw te khim ah hna te ngam.
3. Tisa ka khin mi a so cang lai.
4. Lai nu nih lukhimh an ngeih.
5. Suan cu a khing a rit.
6. Tuanvo nganpi an ka khinh.
7. Ka hma khir a kok.
8. Ka duh lo i ka khirh ṭhan.
D. Cafang tung Kh + o ‘ + Cafang tung + ’h’
Khoh, Khok, Khol, Khom, Khon, Khop, Khot,
Kholh, Khomh, Khonh,
1. Pa Kung cu mi lung khohcho a si.
2. Ruahlopi in a ka khok i ka lau ning cu.
3. A zeikhom si ah na kal a hau ko.
4. Tangka khon thiam hi a herh.
5. Kaa kholh dih in ka ra te lai.
6. A nenawi zong an khomh dih.
7. Khonh ka la duh rih lo.
E. Cafang tung Kh + ‘aw ‘ + Cafang tung
Khawh, Khawk, Khawl, Khawm,
Khawn, Khawt, Khawmh
1. Fung khawh kan i zuam i ka tei.
2. Khawm zawh cu a nuam.
3. Ka ke kaa khawn caah ka bei.
4. Kan caan cu thiamphei fung bang aa khawt.
5. Khawmh dih ah meting kan ngei lai.
F. Cafang tung Kh + ‘u ‘ + Cafang tung + ’h’
Khuh, Khuk, Khul, Khum, Khun, Khup, Khur,
Khut, Khulh, Khumh, khunh, Khurh
1.Ka khuh nak ah ka hrom a fak.
2. Khuk bil bu in thla ka cam tawn.
3. Na khul a nuar tuk .
4. Thong a chuah cangka aa muikhum.
5. Lu khun in kan dir.
6. Chang kha a khup le thal hei let ta.
7. Mei nih a ka khut caah ka mitthli a tla.
8. Sia cu kiam ah kan khumh hna.
9. Zu khur kan co.
10. Ka pi nih a kan khurh-omh peng.
G. Cafang tung Kh + ‘ua ‘ + Cafang tung + ’h’
Khuah, Khual, khuan, khuap, Khuar, Khuat, Khuarh, khuang
1. Khuah khat ah pahnih a um.
2. Khual tlawn hi ka zuam phun a si.
3. Ar khuan thawng nih a ka ṭhangh.
4. Ka hma hnai a khuar.
5. Kan inn hmai lam tilu nih a khuarh dih.
6. Khuangbai sa ka ei bal.
Cawnnak 45nk
A.Cafang tung Ph + ‘a ‘ + Cafang tung + ’h’
Phah, Phak, Phal, Pham, Phan, Phar, Phalh, Phanh, Pharh
1. Ihphah khuh ka ṭhi.
2. Lakphak din nih a ka leem.
3. Fangcang phal kan pu.
4. Ka zu uammi a pham cang.
5. Thinphan dai lo kan si ko.
6. A lin tuk i ka phar dih.
7. Man phalh lo cun ka huam lo.
8. Na phanh cangka ka chawn te.
B. Cafang tung Ph + ‘e ‘ + Cafang tung + ’h’
Pheh, Phek, Phel, Phen, Pher,
Phet, Phelh, Phenh, Pherh
1. Bia pheh na ṭhawng tuk.
2. Zahphek kha ka pe ta.
3. Thingtum cu phel hnih ah kan cheu.
4. Lungpi phen ah sakhi a dir.
5. Zeitik hmanh ah phet vaa chem hlah.
6. Mi kehleng phelh va hmang hlah.
7. Thingkung nih a ka phenh i ka hmu kho lo.
8. Ka pu nih pher a tah.
9. Meicung ah sa kan pherh.
C. Cafang tung Ph + ‘i ‘ + Cafang tung + ’h’
Phih, Phik, Phil, Phim, Phin, Phip, Phir, Phit,
Philh, Phimh, Phinh, Phirh,
1. A kaa phih zong ah a taw in a pawt lai.
2. Phikphahling cu sio rawk ah a ṭha.
3. Khophil nih thlai an phil dih.
4. Thinphin zawtnak cu ṭih a nung tuk.
5. Ka pa nih thalphir a cawk.
6. Na radio cu phit cang ko.
7. Ka thiam cia vialte ka philh dih.
8. Ka nau he rang kan i phirh.
D. Cafang tung Ph + ‘o‘ + Cafang tung + ’h’
Phoh, Phok, Phol, Phom, Phon, Phop, Phor, Phot, Phomh, Phorh,
1. Ka hawi nu nih kan mual a kan phoh.
2. A cei ngai i a a taw zong a phok kho lo.
3. Kan vokpi phol.
4. Lungsaknak ah kan kal phot ko lai.
5. Chihmui ka phomh ta lai.
6. Bia ṭhing phor hmang hlah.
7. Na phorh ahcun kan i si dih lai.
E. Cafang tung Ph + ‘aw ‘ + Cafang tung + ’h’
Phawh, Phawk, Phawt,
1. Lungpher pi kan phawh.
2. Lam phawk in ka kal.
3. Savo phawt an ka hrelh.
F. Cafang tung Ph + ‘u‘ + Cafang tung + ’h’
Phuh, phuk, phul, phum, phun, phup, phur, phut, phulh, phunh, phurh
1. Ka pa nih bahra a phuk.
2. Thlan ṭhing phul cu ka ngamh lo.
3. Kan lei ti nih a phum dih.
4. Ka pu lung kan phun.
5. Facang kan phur ko hih.
6. Ṭhal ah cun leiphut a tho tuk.
7. Cite phulh ka philh.
8. Ka nu nih a ka phunh tuk.
9. Ka pa nih cekcek a ka phurh.
G. Cafang tung Ph + ‘ua ‘ + Cafang tung + ’h’
Phuah, Phuak, Phuan, Phuar, Phuat,
1. An ka phuah hnu cun rian ka ngei ti lo.
2. Keimah tein kaa phuak lo.
3. Misin na ka phuan ahcun na cei lai.
4. Ka sual caah biakinn ah ka min an ka phuar.
5. Sifah hlei ah rian lo nih a ka phuat hoi.
Cawnnak 46nak
A.Cafang tung Th + ‘a ‘ + Cafang tung + ’h’
Thah, Thak, Thal, Tham, Than, Thap, Thar, That, Thanh,
1. Sa thahnak ah rian ka ṭuan.
2. Ka tak a thak dih.
3. Ka thal in ka it kho lo.
4. Ka pu cu tlah a tham.
5. Ti kan rak than tawn.
6. Thap hnih chah ka danh.
7. Kum thar ah kan i pum tawn.
8. Mi va that hrimhrim hlah.
9. Hi thawng hi thanh a herh.
B. Cafang tung Th + ‘e‘ + Cafang tung + ’h’
theh, thek, ther, themh, thelh
1.Ti an ka theh i ka cin dih.
2. A thih lai ah a ke a thek len.
3. A herhlo ah thing themh hlah.
4. A herh lo ah i thelh tuk hlah.
C. Cafang tung Th + ‘i ‘ + Cafang tung + ’h’
Thih, Thik, Thil, Thin, Thir, Thit, Thirh
1. Jesuh nih thihnak a tei.
2. Inn chung na luh lai ah na ke thik ta.
3. Ṭhim ka ah la ka thil kho lo.
4. Inn saknak ah thir kan hman.
5. Fithul cu mil tein thit a hau.
6. Rai nih a fanh i a thirh.
D. Cafang tung Th + ‘o’ ‘aw ‘ + Cafang tung + ’h’
Thawh, Thok, Thawl, Thawn, Thawng
1.Tuan te thawh nih a ka leem cang.
2. Thacam hnua ah hram kan thok.
3. Tithawl ka khuai sual.
4. Jesuh thlankhar lung aa thawn.
5. Khuari thawng nih a kan tlirh.
E. Cafang tung Th + ‘u‘ + Cafang tung + ’h’
Thuh, Thuk, Thul, Thum, Thun, Thup, Thur, Thut,
1. Ka thuh caah na hmu lai lo.
2. Rili pi cu a thuk hringhran.
3. Buthul nih a ka chuah.
4. Unau pathum chuak kan si.
5. Sum thun thum in suk ka hau.
6. Thup hmanh law ka hmuh ko lai.
7. Reite cu a thur tuk.
8. Behrumthu ka thut lio.
F. Cafang tung Th + ‘ua ‘ + Cafang tung + ’h’
Thuah, Thual, Thuam, Thuan, Thuat, Thuanh,
1. Puan thuah hnih in kan i thuanh.
2. Lo tang kan thual lio.
3. Thilthuam duh tuk hlah.
4. Naa in lei kan thuan.
5. A kik deuh i angki leng kaa thuat chih.
G. Cafang tung Thl + ‘a ‘ + Cafang tung + ’h’
Thla,Thlah, Thlak, Thlam, Thlan, Thlar, Thlamh,
1. Hmai thla ah nau kan nei lai.
2. Thlah lo in ka tlai peng.
3. Na thlak ahcun a kuai lai.
4. Ka mitthlam ah na cuang peng.
5. Mi thlan tam ka si.
6. Banhla thlar khat ka ei khawh.
7. A corh thar mi cu ka thlamh dih.
H. Cafang tung Thl + ‘e ‘ + Cafang tung
Thleh, Thlek, Thlem, Thlen, Thlep,
Thler, Thlet, Thlerh, Thleng
1. Ka angki ka thleh sual.
2. Na thleh khawh ahcun thlek ko.
3. Ngaihthlem in a ka ṭhuat.
4. Na lung naa thlen a hau ko.
5. A zual tuk i a thlep ko.
6. Ruapum thler cu a fawi lo.
7. Na thlet hram ko khah.
8. Ka kaa ah tidor hun ka thlerh ta.
9. Kan uknak cu aa thleng kho ruam lo.
I.Cafang tung pahnih Thl + ‘i ‘ + Cafang tung
Thli, Thlim, Thlir,
1. Khuasik thli cu a kih zual.
2. Ka nau ka thlim ta lai.
3. A lungtlingmi kut thlir siseh.
J. Cafang tung Thl + ‘o ‘ + Cafang tung + ’h’
Thlo, Thloh, Thlok, Thlop, Thlor,
1. Ka pa cu lothlo a si.
2. Ka thloh na in a duh lo.
3. Thilri thlok dap tuk hlah.
4. An ka thlop i ka dam cang.
5. Ṭo in zu kan thlor.
K. Cafang tung Thl + ‘u ‘ + Cafang tung + ’h’
Thlu,Thluk, Thlum, Thlur, Thlung
1. Kha kha thlu sual lai ci.
2. Na thluk ah cun a kiak lai.
3. A thlum mi ei i sum.
4. Ka pi cu la a thlur ko.
5. Thlung ah zu aa chok.
L. Cafang tung Thl + ‘ua ‘ + Cafang tung + ’h’
Thlua, Thluak, Thluam, Thluan, thluang
1. Kan hmai thlua khi kan lo bua a si.
2. Thluak ṭha paoh in ca an thiam hlei lo.
3. A thluamthlam cun ka theih ko.
4. Na fu thluan cu a sau ko.
5. Na ke thluang hlah.
M. Cafang tung Tl + ‘a ‘ + Cafang tung + ’h’
Tla, tlah, tlak, Tlam, Tlan, Tlap, Tlar, Tlat, Tlanh, Tlang
1. Innleng in ka tla.
2. Pa kip in tlah tongh an thiam lo.
3. Na fa a tlak hlan ah hlei dawn.
4. A haa tlam viar in an thongh.
5. Tlaitlan cung in rit ka dawn.
6. Catlap cung ah ca ka ṭial.
7. A tlar tlar in dir usih.
8. Locul ah herh ka tlat.
N. Cafang tung Tl + ‘e ‘ + Cafang tung + ‘h’
Tle, Tleh, Tlek, Tlem, Tlen, Tlep,
Tler, Tlet, Tleng, Tlenh, Tlengh,
1. Chiti a tle.
2. A tleh hlan ah ṭhi.
3. A tlek teko lai.
4. Thongkhat ca kha vun tlem hna.
5. Ca tlen hung bawm.
6. Tlep nih a ka seh.
7. Na chiti rim a tler ngai.
8. Hi sii na tlet ter ahcun ka duh lai lo.
9. Tithawl ti kha bel chung ah hei tleng.
10. Na tikur hun ka tlenh ve hnik.
11. A thurhnawm vialte cu ka tlengh dih.
O. Cafang tung Tl + ‘o ‘ + Cafang tung + ’h’
Tlo, Tlok, Tlon, Tlor, Tlong,
1. Kan laam cu kan tlo ngai.
2. Buh ti a tlok cang.
3. Kan tlon lennak ka ṭol ṭhan.
4. Na lu sathau a tlor ngai.
5. Ka naupa cu duh tlong a si ko.
P. Cafang tung Tl + ‘u‘ + Cafang tung + ’h’
Tlu, Tluk, Tlum, Tlun, Tlumh, Tlunh,
Tlung, tluan, tluang
1. Pumhnak ah a ngu i a tlu.
2. A tluk ning a faak ngai.
3. Aa tlum vial cu lut dih uh.
4. Inn tlun a cu cang.
5. Kan arpi a tlumh.
6. Cumpi nih a ka tlunh.
7. Nan duh tik ah tlung ve te ko uh.
8. Tutan kan khual tlawn cu kan tluang ngai.
9. Cuti nan tluan cu kan i lawm tuk.
MINUNG TAKPUM CUNG MIN AUHNAK
Hmailei:
Lu, hmai, hngawng, hrawm, ui-kuang,
liang, ṭaang, hnuk, lai, paw, pang, thinhmaka,
hnakpang, phei, khuk, ngal, ke, fengbeu,kepha,
baan, kiu, baanpawr, zapei,
Hnulei: Tukbukhur, kengkuar, zaang, liangdar,
huahcham, baanrek, tawcor, tawfi, thaphet,
tanpawr, kedil, kemit,
Lucuang min:
Hngawng, hna,lu,bep,bel,awr,er,cal,mit, mitngel, mittlang, mitmul, hnar, hmur, ka, lei, ha, hani,dang
Ke auhnak:
Kepha, keza, siapi, mehtok, laibawi,
ngelceu, hngete, kekuar, kedil, ketin,
Kut:
Kutpha, zapei, siapi, mehtok, laibawi,
hngelceu, hngete, kutcaang, kuttin, kuttum.
Pum chung ummi: thluak, tha-hri, thi-hri, lung, thin, cuap, kal, la, pawpi, ril, tol, zun-thil, zun-hri, nau-inn
Lailei ummi le hmanmi thil min pawl:
A.Tu-hriam min:
An rak hmanmi tuhriam hna cu: tuhmui(laitu, martu, vaitu), namtong, namte(kawngthun), hreitlung,khenhteo,thulhkawn,hmuizum,suahleek, hachek, ...ansi.
B. Thilkho min:
Tirawl le supsap chiahnak/phurhnak ah an rak hmanmi hna cu; sei le seihnam, paiper, beng, kho, talawn, fingrilh, nurel, paikawng, bukbau, bukpi, zem, sawngkhoi...an si.
C. Innzuat satil:
Inn zuat zatil hna cu; vok, ar, caw, sia, na, rang, uico, chizawh, meheh,compei,...an si. Vok le ar hi inn kip tiawk in an ngeih dih. Vok hi thah-dah nak ah an hman bikmi asi i, sia hi an sunhsak bikmi satil asi.
D. Cinthlakmi:
Kawm le fatun hi an lungthuhreng rawl asi. An cinthlak mi hna cu; kawm, fatun, bete, ra, phiang, busul, behrum, cangpang, mumte, facang, baa, bahra, zil, mai, mairun, anthur, bailep,belawi, bonbok,hmaihrem(sentok),hmekphek, fu, banthla, hai, hna an si. Tisik anhnah ah: anṭam, lubuk, kawpi, khachuan, chuan-awng, van-khawng, piat,ai-thing, khamphe, putinan, nan-nan, caleri, hamhhuai,